U bent hier
Home > Nieuws > Tomas Lieske in het Agrarisch museum Westerhem

Tomas Lieske in het Agrarisch museum Westerhem

Op vrijdagavond 8 februari weer een literaire avond georganiseerd door het Betje Wolff genootschap. Dit keer niet bij Betje op zolder, maar in het museum Westerhem. Ondanks de striemende regen kwamen vele geïnteresseerde Beemsterlingen hiernaartoe en werden niet teleurgesteld. Na een welkomstwoord van Janet Smit-van der Veen en een korte inleiding van José Ferninandus over de schrijver, ging de avond in het sfeervolle museum van start.
In het midden van het museum met de hoge wand tot aan de zolder waarop het aantal meters staat hoeveel de Beemster onder het Amsterdams peil staat, vertelde Tomas Lieske over zijn schrijversperikelen en technieken hoe een boek in elkaar te knutselen. Hij start niet met een plan of vooropgezet concept, maar heeft wel de personages in het hoofd en begint dan filmisch de scènes te beschrijven. Al schrijvend ontspinnen zich als de zijde uit de rups allerlei verhaallijnen. Alexander Reeuwijk, de interviewer, brak hier even in, en vertelde dat hij dit concept dankbaar heeft toegepast toen hij vast zat met zijn boek. Net als Lieske begon hij toen maar wat scènes te schrijven, waarna hij weer verder kon.
Wel komt er al schrijvend een keuzemoment, waarop hij met bruikbare fragmenten verder gaat en andere links laat liggen en ontstaat er een boek met kop, staart en romp.
Maar er moeten ook randvoorwaarden zijn voordat het schrijven kan beginnen. In zijn geval zijn dat particuliere noties die voor hem werken, zoals Simon Vestdijk ooit vertelde dat hij een stofzuiger aanzette om niet afgeleid te worden door allerlei bijgeluiden. Lieske gaat naar Parijs, naar een bepaald café met altijd dezelfde tafel en liefst dezelfde ober waar hij vanaf circa negen uur tot half twaalf met een potlood over de meegenomen vellen papier zijn personages op papier zet.
De schrijver vertelde heel veel over zijn laatst geschreven boek De vrolijke verrijzenis van Arago, en eindigde met een dichtbundel die in het voorjaar uitkomt waar een aantal van nieuwe en oude gedichten bijeengebracht zijn. Na de vragen uit het publiek beantwoord te hebben, werd er onder het genot van een hapje en een drankje gezellig nagepraat.

Vergeet niet in uw agenda 8 maart te noteren waarop Marc Reugebrink in het Westerhem uitgenodigd is en ervaar ook hoe leuk het is om tussen de relicten van het oude boerenbedrijf kennis te maken met schrijvers, en na afloop onder het genot van een hapje en drankje nog even te kunnen na te praten en naar huis te kunnen gaan met een gesigneerd boek van de auteur!

De vrolijke verrijzenis van Arago (en wat de natuurkunde daarmee te maken heeft)
Deze roman die een ongeveer een jaar geleden is uitgekomen, werd uitvoerig toegelicht door de enthousiast pratende schrijver. De titel slaat op een ongeluk in 1999 met een oldtimer Fiat 519 die een vos aanrijdt waarbij het meisje uit de auto wordt geslingerd, in coma raakt en ‘droomt’ dat ze samen met de vos oprijst uit de dood. Via deze metafysische constructie komen we dan uiteindelijk uit in Nederland bij de wetenschapper en hoogleraar Ehrenfest die in dezelfde Fiat reed.
Paul Ehrenfest organiseerde bijeenkomsten in zijn naar Russische model gebouwde huis in Leiden waar prominente wetenschappers bijeenkwamen. Niemand minder dan Einstein en Niels Bohr hebben daar op het schoolbord geschreven. Ehrenfest kwam in 1912 naar Leiden waar hij Lorentz opvolgde als hoogleraar. Lieske roemde zijn onderwijskundige kwaliteiten, die groter waren dan zijn onderzoekskwaliteiten. Ehrenfest heeft grote namen als Oppenheimer en ook Jan Tinbergen mogen vormen. Een andere grote naam die regelmatig bij Ehrenfest te gast was, is Willem de Sitter. Lieske benadrukte hoe belangrijk deze man is geweest voor de doorbraak van de ideeën van Einstein. In het anti-joods gezinde Duitsland kreeg Einstein geen podium, maar Sitter zorgde ervoor dat er een Engelse vertaling kwam met de titel: EINSTEIN WINT VAN NEWTON.
Lieske kreeg al wandelend door het monumentale, maar vervallen huis van Ehrenfest het idee dat hij in zijn nieuwe roman rondwandelde. Zo werd daar zijn nieuwe geesteskind de vrolijke verrijzenis van Arago geboren. Het pand staat nu te koop, maar wie zou het willen aanschaffen? Want het moet ook voor miljoenen opgeknapt worden. Maar het zou toch eigenlijk cultuurbarbarisme zijn als dit monument van mannen die daar bijeenkwamen en de wereld voorgoed veranderd hebben, verloren zou gaan?

De verbeelding als leidend principe
Einstein gaf aan de verbeelding vrije ruimte: reizen op een lichtstraal, of reizen in de tijd, het was mogelijk in zijn verbeelding, en hij bedacht er ook zoals we inmiddels weten sluitende theorieën bij. In de roman heeft Lieske ook zijn verbeelding laten werken en de vrije ruimte gegeven. We reizen door middel van de personages en een oude fiat in de tijd. Ook introduceert hij het thema van verrijzenis, niet als Christus, maar als een speels idee dat ons terugflitst in een periode nog niet zo lang geleden waarin Holland als neutraal land een verzamelplaats werd voor wetenschappers die het verschil maakte en op wiens schouders andere wetenschappers konden gaan staan.

Tenslotte
Lieske heeft al een indrukwekkende bibliografie van boeken en gedichten. Bijvoorbeeld zijn roman Franklin waarmee hij in 2001 de Libris Literatuur Prijs en de Inktaap won en zijn boek Dunya uit het jaar 2007 die genomineerd werd voor de Akoliteratuurprijs. Behalve de vele romans die hij al op zijn naam heeft staan is hij ook een dichter, en komt er in het voorjaar soort bloemlezing van nieuwe en oude gedichten uit.
De schrijver besluit de avond door met Haags accent een passage voor te lezen uit een verhalend gedicht dat ontstaan is naar aanleiding van taferelen die hij zag in de achterstandswijken van Parijs. Hier valt op zijn creativiteit en aparte taalgebruik. Hij vermengt Afrikaanse termen met Nederlands en van een zwerver die met balen plastic sjouwt en op straat daar merkwaardige rituelen mee uitvoert, daarvan maakt hij een moderne verlosser die als Mozes zijn volk naar het beloofde land wil voeren.
Al met al is Lieske een schrijver die met virtuoze verbeelding boeken en gedichten componeert waardoor je nieuwsgierig wordt naar zijn pennenvruchten en wat er nog in de maak is….

Cor Wagenaar

Top