“Kijk” zegt Kees Dekker “sommige voegen zijn verzand, bij de bouw is de specie te droog geweest of ze hebben te vaak de voeg aangestreken, waardoor het water eruit gedrukt is”. Ter demonstratie steekt hij zijn zakmes in een voeg die er als zand uit valt. Kees Dekker is uitvoerder bij het bedrijf B2-Restauratie en bezig met de restauratie van de Keyserkerk. We lopen een rondje over de steigers waarmee de kerk is ingepakt. Hij laat mij nog meer plekken zien die slecht zijn. “Hier hebben ze waarschijnlijk bij de bouw water uit de sloot gebruikt om de specie te maken. Dat was ziltig waardoor er nu zout uit de voegen komt.’’ Grote, witte plekken markeren sommige stukken. Tijdens ‘het rondje om de kerk’ komen we nog meer slechte voegen tegen, resultaten van vorige restauraties of uitgespoeld door het weer. Het is duidelijk dat de Keyserkerk toe is aan een opknapbeurt.

Behoud gaat voor vervanging
Via de omloop komen we binnen in de toren. Daar worden stukken hout vervangen die zijn aangetast door de boktor en houtworm. Erg veel ruimte is er niet en er moet liggend gewerkt worden. Een van de timmerlieden laat mij foto’s zien hoe zij de dragende balken aantroffen. Delen die de spits moeten dragen zijn tot op de kern van het hout weg, compleet opgegeten en ik verwonder me dat de spits er niet afgewaaid was tijdens een stevige storm. Beneden in de container, die is ingericht als schaftkeet en kantoor laat Kees op de tekening zien wat er vervangen moet worden. “In de restauratie gaat behoud voor vervanging. We proberen te behouden wat er zit, maar als het noodzakelijk is moet een deel vervangen worden waarbij zoveel mogelijk met de juiste houtsoort wordt gewerkt. Dus een eikenhouten deel wordt vervangen door een eikenhouten deel en een grenen deel door een grenen.”

“Waar is de computer…”
Vandaag staat het verwijderen van de wijzers op het programma. Ik maak kennis met Jeen Terpstra. Jeen is onderhoudsmonteur bij een bedrijf gespecialiseerd in torenuurwerken. Op straat is een kort werkoverleg. Voor de wijzers weggehaald worden moet eerst de stroom eraf. Dat kan alleen via de computer die de klok aan stuurt. Maar waar zit de computer? Er wordt druk gebeld maar dat levert niets op. Uiteindelijk krijgt men contact met predikant Nico Schroevers en hij weet waar de computer zich bevindt. Met een simpele druk op een knop wordt de Keyserkerk tot zwijgen gebracht. Jeen legt uit dat de computer in verbinding staat met de atoomklok in Frankfurt en iedere minuut een puls geeft aan de motoren die de wijzers laten draaien. Met de steigerlift gaan we naar boven en sta ik een beetje onwennig voor de grote wijzerplaat. Normaal gesproken kijk je nooit vanaf dit standpunt naar de wijzers van de klok. De wijzers worden op een later tijdstip voorzien van nieuw bladgoud en de verlichting wordt nagekeken. De verlichting blijkt te bestaan uit in serie geschakelde 24volt lampjes die je ook nog in je kentekenplaatverlichting terugvindt. Op de vraag of dit niet achterhaald is geeft Jeen aan dat het nog steeds wordt toegepast. “De verlichting is veel warmer dan LED-verlichting en ook weersbestendiger”.

Een voor een worden de zware wijzers van de as afgehaald en voorzien van de aanduiding Noord-Oost-Zuid of West om ze later weer goed terug te plaatsen. De wijzerplaten komen later aan de beurt maar nu de assen en de motoren nog weghalen.

Een A-puls en een B-puls
De assen zijn verbonden met een klein aluminium kistje waar de aandrijving in zit. “De motor krijgt van de computer twee pulsen, een A-puls en een B-puls die een stop-doorgaan beweging in de motor in gang zetten en zo de wijzers ieder minuut verzetten.” Na het weghalen van een trap lukt het om twee assen weg te halen. Deze komen later weer terug. Voorlopig zit de Keyserkerk zonder uurwerk. Het zal wennen worden aan een uur werkloze kerk.

Remco