Door Tineke Abercrombie-Schoorl

Zondag 26 maart 2023, vanaf 14.00 muur in ‘t Stamhuis (Kerkstraat 11) Amsterdam was begin 19e eeuw er slecht aan toe. Van de voorspoed in de Gouden Eeuw was niet veel meer over. Veel Amsterdammers woonden in krotten, in erbarmelijke leefomstandigheden. Huisarts Samuel Sarphati en andere notabelen stonden aan de wieg van initiatieven die leidden tot de wederopstanding van de stad vanaf ongeveer 1850. Zoals het inzamelen van afval en huisvuil, het legen van riolen en het schoonhouden van de openbare weg en de grachten. In 1877 ontstond hieruit de Stadsreiniging Amsterdam.

Deze presentatie over de geschiedenis van de Amsterdamse afvalinzameling bevat prachtige foto’s en filmpjes van o.a. de vuilniswagens van de Stadsreiniging, de actie ‘Houdt uw stad schoon’, boten met afval op weg naar de vuilverbranding, straatvegers, putjesscheppers, het sneeuwruimen en ijsbreken in de winter en nog veel meer. Ook ontwikkelingen in de loop der jaren – van de zogenaamde poeptonnetjes, de kleppermannen, de vuilnisemmers, de plastic vuilniszakken tot de ondergrondse containers – komen aan bod. Evenals karakteristieke attributen zoals de bekende papierbak met gele rand en de prentbriefkaarten die de Stadsreiniging Amsterdam uitgaf. Vanzelfsprekend worden ook verbanden gelegd met ontwikkelingen in Purmerend, bij voorbeeld de Boldootwagen en de houten plee’s. Het is teveel om op te noemen: u moet gewoon komen kijken!

Illustratie: Beeld van een ratelaar, gemaakt ter gelegenheid van het 130-jarig bestaan van de Stadsreiniging Amsterdam in 2007. Ratelaars kondigden in de straten met hun ratel aan dat de vuilnis buiten gezet kon worden.