Als ik aankom bij Fort bij Spijkerboor staan de eerste vrijwilligers al te wachten bij het hek. De wilgen die rondom het fort staan moeten geknot worden.

Vrijwilliger voor Landschap Noord-Holland en coördinator van de vrijwilligers, Marc van Schie komt aanrijden met een aanhanger vol gereedschap en de sleutel van het hek. Na een welkomstwoord en werkinstructie worden de ladders en de snoeischaren uit de aanhanger gehaald en gaan de eerste vrijwilligers op weg naar de wilgen. Het is fris maar met een mooi lichtje en windstil weer is het een mooie dag om wilgen te knotten.

Landschapsbeheer
Marc van Schie legt uit dat het knotten van wilgen valt onder landschapsbeheer. “Om de zoveel tijd moeten wilgen geknot worden om te voorkomen dat ze stukgaan. Een wilg rot makkelijk weg. Wilgen vormen een beschutte plek en nestplaats voor diverse dieren. Op mijn vraag waarom wilgen dan nu geknot worden terwijl in het voorjaar de behoefte aan stuifmeel zo groot is antwoord Marc dat om die reden de wilgen om en om geknot worden. Wilgenkatjes, de zachte fluffy bolletjes, bevatten stuifmeel dat een soort power-food is voor alle bestuivers. De wilgen die rondom het fort staan hadden vroeger een functie als camouflage en dekking. Daarnaast leverde het stookhout.

Vrijwilligers
“Natuurmonumenten is de eigenaar van de forten maar die hebben geen mensen om dat allemaal te onderhouden. Daarom doen ze via mij een beroep op vrijwilligers voor het onderhoud. Dat is niet alleen wilgen snoeien maar ook maaien, snoeien of vogelkers weghalen. Ik ben nu 45 jaar vrijwilliger bij Landschap Noord-Holland en de laatste paar jaar coördinator. Ik stuur een mail rond naar deze groep die uit Haarlem komt en daar reageren de mensen enthousiast op.” Landschap Noord-Holland levert de kleding en de gereedschappen. “Veiligheid staat voorop” zegt Marc ”dus moet er goed gereedschap en goede ladders zijn. Mensen zijn zo enthousiast dat ik ze vaak moet afremmen.” In Noord-Holland zijn 150 groepen vrijwilligers actief die het landschap onderhouden. Opmerkelijk dus dat er een groep vrijwilligers helemaal uit Haarlem komt om het Beemster erfgoed te onderhouden.

De groep van 25 vrijwilligers zijn ondertussen druk bezig met snoeien en wilgentenen verzamelen voor de houtwal. Cuneke (71) uit Haarlem staat met haar ladder half in het water takken van een wilg weg te zagen. ”Het is heerlijk om buiten te werken en daarnaast is het een hele leuke sociale groep. Marc is altijd ontzettend enthousiast. Helaas is de afstand een beetje een dingetje. Het is toch 40 minuten rijden.” Rene (71) uit de Rijp is op de fiets gekomen vanochtend. “Ik wilde na mijn pensioen iets nuttigs doen en je bent heerlijk buiten bezig. Dit is voor mij de eerste keer.” Annemarie (69) uit Haarlem staat met een grote snoeischaar te knippen: ”het is heerlijk om buiten in de natuur te werken. Het is een prachtige omgeving en het is allemaal vrijblijvend. Als je zin hebt kom je.” Als het ondertussen 12 uur is geworden roept Marc de vrijwilligers op om de snoeischaren even neer te leggen. Het is tijd voor koffie met gebak.

Fort aan de Jisperweg
De volgende dag rijd ik door een mistig landschap, rijp op de velden met daar doorheen een opkomend goudkleurig zonnetje. Kan het nog mooier. Bij Fort aan de Jisperweg is de eerste groep al bezig met snoeien en takken verzamelen. Vrijwilligers die bij Fort bij Spijkerboor aan het werk waren, zie ik nu ook weer vol enthousiasme bezig. Dit fort heeft minder wilgen staan. Veel is al weggehaald of omgevallen. Maar een van de vrijwilligers snijdt aan een paar dikke takken een punt en plant die in de grond. ‘’Voor het maken van een houtwal” legt Marc uit, ”maar het kan ook zo uitlopen tot een nieuwe wilg.”

Remco